Selanik göçmeni ailesinin, Varlık Vergisi sonucunda büyük bir darbe yiyerek Burgaz adasındaki evlerini dahi satmak zorunda kalmasını, "Türkiye bir savaş ortamının içindeydi, bu savaşa hazırlıklı olmak durumundaydı, bunun da maddi bir yükü olacaktı. Kaçınılmaz bir tatbikattı" diye karşılayan bir ulusal duyarlılık. "Tahirî" sayılacak kadar yakın olduğu Kemal Tahir'in eserinden devlet televizyonu için çektiği Yorgun Savaşçı dizisi, devlet tarafından yakıldıktan sonra bile devlete küsmeyen bir devletçilik. Halit Refiğ, sadece dönemine damgasını vurmuş Gurbet Kuşları, Haremde Dört Kadın, Karılar Koğuşu, Hanım, Teyzem, Aşk-ı Memnu, Bir Türk'e Gönül Verdim, Alev Alev gibi film ve dizilerin yönetmeni değil, fikirlerini filmlerine de yansıtmış bir tavır adamı: "... Türkiye'yi Türkiye yapan unsurların hiçbirine peşinen hiçbir karşıtlığım yok. Ne etnik, ne de dini olarak. Ama onlardan bu birliği bozmaya yönelik bir tavır görürsem, o zaman buna karşıyım. Benim ülkemin sinemasına, kültürüne ve benim şahsıma bu çerçeve içinde hayati bir tehdit gördüğüm için o mücadeleye girdim..."