Beydaba

Beydaba

15. yüzyıl Pers el yazması Kelile ve Dimne'den anlaşıldığına göre M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış olan ünlü Hint yazarı Beydeba'nın hayatı hakkında yeterli bilgi mevcut değildir. Beydeba'nın asıl adı etrafında çeşitli söylentiler vardır. Ketku adında bir Türk olduğu rivayeti yaygındır. Musiki konusunda buluşları olduğu da söylenmektedir.

Beydeba'nın eserlerinde, hayvan hikâyeleri yoluyla büyüklere hayat dersi verilmesi amaçlanmaktadır. En ünlü eseri olan Kelile ve Dimne'yi, kendi çağında yaşayan Hint prenslerine devlet hizmetlerinde gerekli olacak hayat derslerini aktarmak ve onları eğitmek için kaleme almıştır. Kelile ve Dimne, bugün bile çocuk edebiyatının vazgeçilmez malzemelerindendir.

Beydeba'nın yaşadığı zaman hakkında birçok ihtilaf bulunmakta ise de kitabın Depşelem isimli bir Hint hükümdarı zamanında yazıldığı düşünülmektedir. Zira eserin hükümdara sunulduğu ve hükümdara bir tür nasihat niteliğinde olduğu öne sürülmüştür. Fabl türünün ilk ve en önemli örneklerinden olan Kelile ve Dimne'deki hikâyeler siyasetten erdeme kadar birçok farklı konuyu ele almıştır. Eser adını ilk bölümündeki bir hikâyenin kahramanı olan iki çakaldan almıştır; "doğrunun ve dürüstlüğün" simgesi "Kelile" ile "yanlışın ve yalanın" simgesi "Dimne".

Sanskritçe yazılmış olan eser ilk önce Pehleviceye, sonra Pehleviceden Arapçaya ve daha sonraları Arapçadan Farsçaya çevrilmiştir. Batı dillerine olan tercümeleri bu son Farsça çeviriden yapılmıştır. Edebî otoritelerce, Ezop ve La Fontaine fabllarının, Kelile ve Dimne'den ilham alınarak yazıldığı öne sürülür.

Beydeba'nın Kelile ve Dimne'den başka Nasihat-el Külliye adlı bir eseri de vardır.