Mithat Cemal Kuntay
Mithat Cemal Kuntay
(1885 - 30 Mart 1956): Şair, yazar. İstanbul'da doğdu. Ailesi şimdi Arnavutluk sınırları içinde kalan İşkodra'dan geldi. Saint Joseph Lisesinde altı ay okuduktan sonra Vefa İdadîsini ve Hukuk Mektebini bitirdi. 1908'de imtihanı kazanarak İdare Hukuku hocası Hakkı Paşa'nın yardımcısı oldu ve Türkiye'de ilk 'hukuk doktoru unvanını aldı. Bir süre sonra imtihanla Adliye Nezaretinde Hususî Kalemine kâtip olarak girdi, sonra müdür yardımcılığına yükseldi. Birinci Hukuk Mahkemesi üyeliğinde bulundu. 1923'te kendi isteğiyle Beyoğlu 4. Noterliğine tayin edildi. Ölünceye kadar bu vazifede kaldı. İstanbul'da öldü. Kabri Karacaahmet'tedir.
Mithat Cemal, şiire Mekteb-i Osmenî'de okurken başladı. İlk şiiri 'Çırçır Suyunda başlığıyla Malûmât'ta çıktı (1901). 18 yaşında ileride dost dostluk kuracağı Mehmed Âkif'le tanıştı. Padişaha jurnal edilince 1906'da bir süre tutuklu kaldı. Mehmed Âkif bu hâdiseyi hatırlayarak İkinci Meşrutiyetten sonra yazdığı 'İstibdat şiirini Mithat Cemal'e ithaf etmiştir.
Mithat Cemal adını Sırat-ı Müstakim dergisi ve Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayınlanan yazıları ve şiirleriyle duyurdu. Hükûmetin Çanakkale Savaşı snasında savaş alınana gönderdiği 40 kadar şair arasında o da vardı. Hamasî şiirlerini Birinci Dünya Savaşı sırasında 1915-1918 yılları arasında yayınlanan Harp Mecmuası'nda (Bu mecmua yeni harflere çevrilerek yayınlandı, 2005.) çıktı.
Millî Mücadelede 30 Ağustos Zaferinden sonra yazdığı 'Vatan Hisleri şiirinin son iki 'Ölmez bu vatan farz-ı muhal ölse de hattâ / Çekmez kürenin sırtı bu tâbât-ı cesîmi mesraı TBMM'da kürsüden Mustafa Kemal tarafından okundu.
Vatan ve millet sevgisi temalı epik ve lirik şiirleri yazmıştır. Oyunları, romanı, monografileri de vardır.
Acem Şahına adlı şiiri Mehmed Âkif'le birlikte kaleme almıştır. (Sırat-ı Mustakim, S. 11) Türk aruzunun son devirde kuvvetli temsilcilerindendir.
Tek romanı Üç İstanbul'da, roman tekniği itibarıyla zayıf görülse bile, II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke döneminin İstanbul'unu başarıyla tasvir etmiştir. Bu romanında o dönem İstanbul'unun 'bayağı yüzünü görürüz. Üç İstanbul, 1983'de dizi film olarak TRT'de yayınlanmıştır.
Şiirleri: Türk'ün Şehnamesinden (1945; Faruk K. Timurtaş yayınladı, 1971). Romanı: Üç İstanbul (1938). Biyografileri: Mehmed Âkif-Hayatı, Seciyesi, Sanatı (1939), İstiklâl Şairi Mehmed Âkif (1944), Namık Kemal: Devrin Olayları ve İnsanları Arasında (1.cilt 1944; 2. cilt, Kısım I, 1949; 2.cilt, Kısım II, 1956), Sarıklı İhtilalci Ali Suavi (1946), Mehmed Âkif: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Seciyesi, Seçme Şiirleri (1948). Oyunları: Kemal (4 perdelik manzum piyes, 1912), Yirmi Sekiz Kânun-ı Evvel (Çanakkale hakkında oyun, 1918; Hasan Kolcu'nun yayını: Yirmisekiz Kânun-i Evvel/Midhat Cemal Kuntay, 1999). Diğer eserleri: Nefâis-i Edebiye (Antoloji, 1. cilt manzum, 2. cilt mensur, 1913), İftirâ-yı Taassub (1913), Hitabet ve Münazara Dersleri (1913), Hitabet Dersleri (1914), Edebiyat Defteri (1915), İlkler ve Ötekiler (1944).
Ayrıca tercümeleri de vardır.