Sabahattin Ali
Sabahattin Ali
(25 Şubat 1907 - 2 Nisan 1948): Yazar, Gümülcine'de doğdu. Soyadı Alı'dır. Balıkesir Muallim Mektebini bitirdikten sonra (1927) bir yıl öğretmenlik yaptı. Devlet hesabına yabancı dil öğretmeni olmak üzere Almanya'ya gönderildi (1928). Öğrenimini tamamlayamadan İstanbul'a döndü (1930). Aydın, Konya ve Ankara'da ortaokul Almanca öğretmenliği yaptı. Atatürk'ü hicveden şiirler yazdığı için bir yıl hapis yattı (1931). 10 yıl kadar Türkçe öğretmenliği yaptıktan sonra yine devlet tarafından işine son verildi (1945). İstanbul'a gelerek çeşitli dergilerde yazılar yazdı. Aziz Nesin'le birlikte Marko Paşa adlı mizah dergisini çıkardı. Bir yazısı yüzünden tutuklandı; üç ay hapis yattı (1947). Türkiye'den Bulgaristan'a kaçmak isterken kendisine kılavuzluk eden şahıs tarafından sınırda öldürüldü.
İlk şiirleri Irmak (Balıkesir, 1926), ilk hikâyeleri Resimli Ay (1930) dergilerinde çıktı. Eserlerinde Anadolu köy ve kasaba hayatının acıklı hâllerini gözlemci metotla anlatmış, sade bir dil kullanmıştır.
Şiirleri: Dağlar ve Rüzgâr (1934; Kurbağanın Serenadı ve Öteki Şiirler ile, 1937), Bütün Şiirleri (Haz. Atilla Özkırımlı, 1999). Hikâyeleri: Değirmen (1935), Kağnı (1936), Ses (1937), Yeni Dünya (1943), Sırça Köşk (1947). Romanları: Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940), Kürk Mantolu Madonna (1943). Oyunları: Esirler (Varlık'ta tefrika, 1936), Bütün Oyunları 1 (2001), Bütün Oyunları 2 (Yeni Dünya ve Sırça Köşk hikâye kitaplarıyla Eser oyunu, 2002). Yazıları: Markopaşa Yazıları ve Ötekiler (Haz. Hikmet Altınkaynak, 1987), Çakıcı'nın İlk Kurşunu (Hikâyeler, şiirler, yazılar; Haz. N. Eser-Z. Uysal-E. Kılıç-O. Akyıldız, 2002), Mahkemelerde (Belgeler, 2004). Mektupları: İki Gözüm Ayşe (Haz. Ayşe Sıtkı-Doğan Akın, 1991).
Ramazan Korkmaz, Sabahattin Ali-İnsan ve Eser'i yayınladı (1997).