Sadri Ertem
Sadri Ertem
(1898 - 12 Kasım 1943): Yazar. İstanbul'da doğdu. Asıl adı Sadrettin'dir. Babası Binbaşı İbrahim Ethem Beyin oğludur. Çocukluğunu Anadolu'nun çeşitli kasabalarında geçirdi. İlk mektebe Ermenek'te başladı. Babasının ölümü üzerine İstanbul'a gitti. Topkapı Askerî Rüşdiyesini, Üsküdar Sultanîsini ve İstanbul Darulfünûnu Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü bitirdi (1920). Bu arada Tercüman-ı Hakikat ve Tanin gazetelerinde çalıştı. Millî Mücadele döneminde Ankara'ya geçti. Hâkimiyet-i Milliye ve Yeni Gün gazetelerinde yazdı. Cumhuriyetin ilânından sonra Son Telgraf gazetesinde baş yazarlığa başladı. İktidara muhalefet ettiği iddiasıyla gazetesi kapatılıp kendisi İstiklâl Mahkemesi'ne verildiyse de beraat etti (1925). İstanbul'da felsefe öğretmenliği yaptı. Gazi Eğitim Enstitüsünde felsefe tarihi ve sosyoloji okuttu.
Güneş, Resimli Ay, Servetifünûn-Uyanış, Varlık, Resimli Gazete, Son Dakika, Vakit (Kurun) gibi dergi ve gazetelerde hikâye ve incelemeleri yayınladı. 1939'da Kütahya milletvekili seçildi. Milletvekiliyken kalp krizinden öldü. Cebeci Mezarlığında gömülüdür.
Sadri Ertem, ilk yazısı Üsküdar Sultanîsinde öğrenci iken Tercüman-ı Hakikat'te, ilk hikâyesi de 1917'de Genç Yolcular'da çıktı. Vakit gazetesinde tefrika edilen Çıkrıklar Durunca (1931) romanıyla dikkati çekti. Sadri Ertem, hikâye ve romanlarında üslûp kaygısı taşımamış, daha çok konuya önem vermiştir. Sosyalist bir anlayışla sınıf çatışmasını ön planda tutmuş ve şematik bilgilerle konuları değerlendirmiştir.
Hikâyeleri: Silindir Şapka Giyen köylü (1933), Bacayı İndir Bacayı Kaldır (1933), Korku (1935), Bay Virgül (1935), Bir Şehrin Ruhu (1938). Romanları: Çıkrıklar Durunca (1930), Bir Varmış Bir Yokmuş (1933), Düşkünler (1935), Yol Arkadaşları (1945), İmparatoriçe ve Saray (1945). Gezi notları: Kıyılardan Stepe Bir Vagon Penceresinden (1934), Ankara-Bükreş (1937), Sovyet Rusya Hatıralarım (1989). Denemeleri-incelemeleri: Türk İnkılabının Karakteri (1933), Hibe (1934), Modern Avrupa İktisat Tarihi (1934), Politika Felsefesi (1935), Fikir ve Sanat (1938), Avrupa'nın İskeleti (1939), Propaganda (2 cilt, 1941-1942).