Ahmet Rasim
Ahmet Rasim
(1865 - 21 Eylül 1932): Yazar. İstanbul'da doğdu. Bahaeddin Efendinin oğludur. Annesi tarafından yetiştirildi. İlk tahsiline mahalle mektebinde başladı. Sonra Darüşşafaka'ya girip birincilikle bitirdi (1883). Posta ve Telgraf Nezaretinde kâtip oldu. Ahmed Rasim, bu yıllarda beş vakit namaz kıldığını ve düzenli hayat yaşadığını, ancak kısa bir zaman sonra tanıştığı bir Ermeni berberin kendisini içkiye alıştırıp eğlence ve hovardalık âlemlerine götürdüğünü yazar.
Memuriyet hayatından sıkılınca, yazı yazma hevesine düştü. Fransızcadan çevirdiği yazılarını Ahmed Midhat Efendi'ye götürdü. Ünlü yazarın teveccühünü kazandı. Tercüman-ı Hakikat'te yazmaya başladı (1885). Bir taraftan da Baba Tahir vasıtasıyla Ceride-i Havadis'te fennî konularda yazılar ve tercümeler yayınlıyordu. 1885-1908 yılları arasında çok değişik dergi ve gazetelerde yazdı. Hüseyin Rahmi Gürpınar'la birlikte Boşboğaz ile Güllâbi adlı bir mizah gazetesi çıkardı. Okullar için tarih, dil bilgisi, imlâ ve aritmetik konularında ders kitapları yazdı. Menâkıb-ı İslâm adlı kitabından dolayı II. Abdülhamid'den Mecdî nişanı aldı. Alman İmparatoru Wilhelm'in Suriye gezisi sırasında 1898'de Malûmat gazetesi adına Suriye'ye, Sabah gazetesi adına da 1916'da Romanya cephesine gitti. 1927'de İstanbul'dan milletvekili seçildi. Üçüncü ve dördüncü dönem milletvekili olarak TBMM'de bulundu. Heybeliada'daki evinde öldü; cenazesi adadaki Abbas Paşa Mezarlığına gömüldü.
Ahmed Rasim çok yazan bir yazardır. Batıdan gelen yenilikleri mahallî hayat ve millî zevkle birleştirmeyi bildi. Yaşadığı devrin İstanbul'unu ve yaşayış tarzını ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır. Renkli, canlı üslûbuyla Türkçenin zenginleşmesine hizmet etmiştir. Müşahade, hatıra ve incelemeye dayanan eserler yanında hikâye ve romanlar da yayınladı.
Ahmed Rasim şiirler de yazmıştır. Şiirlerinin bir kısmı Divan Edebiyatı yolunda, bir kısmı da kendi tabiriyle "alafranga tarzda"dır.
Ahmed Rasim şarkı bestekârı olarak da tanınır. İlk musiki derslerini Darüşşafaka Lisesinin musiki muallimi bestekâr Mehmed Zekâî Dede'den aldı. Devrin ünlü saz ve sanatçıları, bestekârlarla arkadaşlık kurdu. Şarkı formunda eserler besteledi. Nota bilmezdi. Güfteleri de kendisine ait olmak üzere 65 kadar şarkı bestelemiştir. Bestekâr Osman Nihat Akın, torunudur.
Hikâye ve romanları: İlk Sevgili (1891), Bir Sefilenin Evrâk-ı Metrûkesi (1893), Derd-i Dil (1890), Güzel Eleni (1891; Ömr-i Edebî IV'te, 1900; İki Güzel Günahkâr'da Eleni adıyla, 1922), Leyâl-i Izdırab (1891; Ömr-i Edebî IV'te, 1900), Meşakk-ı Hayat (1891; Ömr-i Edebî IV'te, 1900), Mehâlik-i Hayat (1891), Endişe-i Hayat (1891; Ömr-i Edebî IV'te Ferda adıyla, 1900), Tecârib-i Hayat (1891), Meyl-i Dil (1891), Afife (1891), Mekteb Arkadaşı (1893; Ömr-i Edebî III'te Refik ve Refika adıyla, 1989), Tecrübe-i Aşk (1893; Ömr-i Edebî III'te, 1899), Numûne-i Hayal (1893), Biçare Genç (1894; Ömr-i Edebî III'te Nakş-ı Sır adıyla, 1899), Sevdâ-yı Sermedî (1895; Ömr-i Edebî III'te Muhabbet-i Hakikiye adıyla, 1989; İki Günahsız Sevda'da Yine Sevda-yı Sermedî adıyla, 1922), Ela Gözler (1895), Gam-ı Hicrân (1896; Ömr-i Edebî II'de Heva-yı Aşk adıyla, 1898; İki Günahsız Sevda'da yine Heva-yı Aşk adıyla, 1922), Asker Oğlu (1897), Nâkam (1897), Ülfet (1897; Hamamcı Ülfet adıyla, 1922), Belki Ben Aldanıyorum (1909; İki Güzel Günahkâr'da Bedia adıyla, 1922), İki Güzel Günahkâr. Bedia-Eleni (1922), İki Günahsız Sevda (1922). Hatıraları: Gecelerim (1894; Ömr-i Edebî III'te, 1899), Fuhş-ı Atîk (2 cilt, 1922; Matbuat Hatırlarından: Muharrir, Şair, Edib (1924), Falâka (1927). Fıkraları: Külliyat-ı Say ü Tahrîr: Makaleler ve Musahabât (2 cilt, 1909), Külliyat-ı Say ü Tahrîrden: Manâkıb-ı İslâm (2 cilt, 1909-1910), Tarih ve Muharrir (1913), Şehir Mektupları (4 cilt, 1912-1913; yeni yayını: 2 cilt, haz. Nuri Akbayar, 1992), Eşkâl-i Zaman (1918), Cidd ü Mizah (1920), Gülüp Ağladıklarım (1924), Muharrir Bu Ya (1926). Gezi notları: Romanya Mektupları (1917). Mensur şiirleri: O Çehre (1893), Kitabe-i Gam (3 cilt, 1897-1898). Monografileri: Matbuat Tarihine Medhal: İlk Büyük Muharrirlerden Şinasi (1927), Tarih araştırmaları: Tarih-i Muhtasar-ı Beşer (1887), Terakkıyât-ı İlmiye ve Medeniye (1887), Arabların Terakkıyât-ı Medeniyeti (2 cilt, 1888), Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (4 cilt, 1910-1912), İstibdaddan Hâkimiyet-i Milliyeye (2 cilt, 1926), İki Hatırat Üç Şahsiyet (1916), Diğer Eserleri: Bedayi-i Keşfiyat ve Ihtıraat-ı Beşeriyeden Fonograf (1885), Elektrikiyet-i Sakine (1885), Camel-i Hikemiye-i Osmaniye (1886), Elektrik (1887), Teşekkül-i Cihan Hakkında Fikr-i İcmalî (1887), Garâib-i Adât-ı Akvam (1887), Hazine-i Mekâtib veyahut Mükemmel Münşeat (M. Reşid ile, 1889), Ömr-i Edebî (4 cilt, 1897-1900).
